نمایشنامه مدرن از ائاخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، هم زمان با تحولات اجتماعی، فلسفی و هنری، دگرگونی های بزرگی را تجربه کرد. در این دوره، نمایشنامه نویسان تلاش کردند تا با فاصله گرفتن از ساختارهای سنتی تئاتر، رویکردهای جدیدی را برای روایت داستان ها و بیان ایده های خود به کار بگیرند. این تغییرات تحت تاثیر جریان هایی مانند رئالیسم، اکسپرسیونیسم، ابزوردیسم و سورئالیسم قرار گرفت.
با ظهور تفکرات مدرن در فلسفه، روان شناسی و علوم اجتماعی، نمایشنامه نویسان نیز به دنبال شیوه هایی تازه برای نمایش واقعیت بودند. فروید با نظریه های خود درباره ناخودآگاه، نیچه با نقد ارزش های اخلاقی سنتی، و مارکس با دیدگاه های اجتماعی و طبقاتی ، الهام بخش تغییرات بنیادین در تئاتر شدند.
در همین دوره، ظهور سینما و تکنولوژی جدید نیز باعث شد تئاتر دیگر تنها شکل اصلی سرگرمی نباشد. این موضوع نمایشنامه نویسان را مجبور کرد تا به دنبال شیوه های جدیدتری برای تاثیرگذاری بر مخاطب باشند.
رئالیسم یکی از اولین جریان های مهم در نمایشنامه نویسی مدرن بود که با نمایش واقعیت های اجتماعی و روانشناختی، رویکردی متفاوت از تئاتر کلاسیک ایجاد کرد.
نمایشنامه نویسانی مانند هنریک ایبسن (خانه عروسک) و آنتوان چخوف(باغ آلبالو) داستان هایی را روایت کردند که بر خلاف درام های حماسی و قهرمانانه گذشته ، به مشکلات روزمره مردم عادی می پرداخت.
پس از جنگ جهانی دوم، برخی نمایشنامه نویسان مانند ساموئل بکت( در انتظار گودو) اوژن یونسکو (کرگدن)، نمایشنامه هایی نوشتند که در آن مفهوم سنتی داستان، شخصیت و دیالوگ از بین رفته بود. این نمایشنامه ها اغلب بر بی معنایی زندگی تاکید داشتند و از موقعیت های غیر منطقی و دیالوگ های تکراری استفاده می کردند.
در مقابل رئالیسم، اکسپرسیونیسم و سورئالیسم بیشتر بر جنبه های ذهنی و احساسی تاکید داشتند.
آگوست استریندبرگ (رویای یک شب) و برتولت برشت ( مادر کوراژ و فرزندانش) از این شیوه ها برای ارائه دیدگاه های اجتماعی و روان شناختی خود استفاده کردند.
برتولت برشت با ارائه مفهوم فاصله گذاری، تئاتر را به ابزاری برای تفکر و تحلیل تبدیل کرد.
او تلاش کرد که مخاطب را از درگیری احساسی صرف خارج کرده و او را به اندیشیدن درباره مسائل اجتماعی و سیاسی وادار کند. در این سبک ، بازیگران ممکن است به طور مستقیم با مخاطب صحبت کنند و روند داستان را قطع کنند.
نمایشنامه مدرن مسیر را برای سبک های متنوع تری از اجرا و روایت باز کرد.
امروزه، بسیاری از کارگردانان و نویسندگان نمایش، ترکیبی از این سبک ها را به کار می گیرند و نمایش هایی خلق می کنند که گاهی مرز میان واقعیت و تخیل را از بین می برند.
تئاتر پست مدرن نیز از نمایشنامه مدرن الهام گرفته و به سراغ فرم های تجربی تر رفته است.
نمایشنامه هایی که از چند رسانه ای، ویدئو پروجکشن ، موسیقی زنده و تعامل مستقیم با مخاطب استفاده می کنند، همگی به نوعی وام دار نمایشنامه نویسی مدرن هستند.
نمایشنامه مدرن باعث شد تئاتر به ابزاری پویا برای بازتاب واقعیت های پیچیده انسانی تبدیل شود.
از نمایشنامه های روان شناسانه ایبسن گرفته تا تئاتر پوچی بکت، همه این جریان ها مسیر جدیدی برای هنر نمایش فراهم کردند. این تحول همچنان ادامه دارد و تئاتر امروز از میراث نمایشنامه مدرن برای بیان داستان های نو بهره میبرد.
منابع :
برشت،برتولت. تئاتر و سیاست (ترجمه حمید سمندریان)
برشت، برتولت. خانه عروسک (ترجمه بهروز تورانی)
چخوف،آنتوان. باغ آلبالو(ترجمه سیمین دانشور)
Share
Related
